Vlaggen symboliseren land en identiteit, overwinning en macht.
Wie een vlag vertrapt of verbrandt valt het land aan.
Tijdens een community art-project in Sint-Petersburg, Rusland,
liet René de Rooze sovjet-vlaggen maken met gewijzigde kleur,
die de vlag een heel andere lading geeft.
Flags symbolize a country and its identity, its victory and power.
Whoever tramples or burns a flag attacks the country.
During a community art project in Saint Petersburg, Russia,
René de Rooze had soviet flags made, with a changed colour.
That gives the flag a completely different meaning.
Tekst van René de Rooze bij een eerdere vlag-installatie
in het Torentje in Almelo:
In 2017 deed ik een artist residence in Sint-Petersburg: een community Art Project in het gebied “De Rode Driehoek”. Het ging toen om persoonlijke herinneringen aan dit terrein en de geschiedenis van Sint-Petersburg. Ik werkte in art centre Pushkinskaya10, een
centrum van kunst en cultuur uit de dagen van de tegencultuur tegen de officiële Sovjet-doctrines, die bepaalden wat wel en niet geoorloofde kunst was. Uit deze tijd stamt de Samizdat beweging.
In 2017 had ik een artist residence in Vitebsk, de stad waar Marc Chagall vandaan komt en waar hij samen met El Lissitzky en Malevich een tijd een van de toentertijd meest vooruitstrevende kunstacademies leidde. Hier heb ik mij laten inspireren, onderdompelen in de overblijfselen van die tijd en de huidige artistieke klimaat in Belarus. Dat is strak georganiseerd en vertoont nog trekken van het oude socialisme. Daarnaast heb ik mij geprobeerd in te leven in de voor mij vreemde, ouderwets en enigszins “burgerlijk” aandoende hedendaagse kunst.
Ik heb hier geen gevoel voor.
Vlaggen vormen een van de symbolen van identiteit van een land. Zij staan voor de trots, het
zelfbewustzijn en in de ogen van de betroffenen vaak ook voor de grootsheid van hun land. Het is net als een religieus symbool vaak bedoeld als teken van verbondenheid en identiteit.
Daarom is het tonen en meenemen van vlaggen bij internationale gebeurtenissen als sport,
congressen, demonstraties, en andere manifestaties zo belangrijk en wordt er serieus gereageerd indien deze tekens besmuikt of vernietigd worden. Denk aan demonstraties waarbij vlaggen van tegenstanders worden verbrand of vertrapt. Menig betroffen land reageert daar woedend op. Ook in oorlogen worden vlaggen als symbool van zege, overwinning en macht
gebruikt. Klassieke voorbeelden zijn het planten van de USA vlag op het eiland Iwo Jima, februari 1945, of de Sovjet vlag op de Reichstag Berlijn, april 1945.
Kunstenaars gebruiken vlaggen op een creatieve manier, zie menig Amerikaans popart kunstenaar die de Amerikaanse vlag in zijn kunst verwerkt, of Jan Cremer als Nederlands voorbeeld.
Kortom, nationale vlaggen tonen, gebruiken en verwerken is een beladen bezigheid (of kan dat zijn).
Maar in deze installatie wil ik een aantal vlaggen tonen, die, in plaats van rood en geel, zwart en goud zijn gekleurd. Echter wel met de oude hamer en sikkel. Is deze kleurverandering een grap, is het een vergelijking met het zwart van het fascisme? Is het een kleur die aan het anarchisme doet denken? Is het gewoon een esthetisch statement? Kan deze installatie een vingerwijzing zijn naar de officiële Sovjet-staten, die in 1991 uiteenvielen en zelfstandig verder gingen? Is zij een symbolische voorbode voor het uiteenvallen van de EU? Ik weet het niet.
Ik heb deze vlaggen in Sint-Petersburg, Rusland laten maken. Een exemplaar bevindt zich in de collectie van het “Museum van Non Conformistische Kunst” in Sint. Petersburg. Ze hebben alle een fluweelzijde textuur en zijn dubbel genaaide doeken.